Οκτώβριος …

   
  
Με όνομα που προέρχεται από τη λατινική λέξη “octo” και το οποίο διατήρησε ακόμη κι όταν μετατέθηκε στη δέκατη θέση του ρωμαϊκού ημερολογίου, ήταν ο μήνας των λαμπρών εορτασμών προς τιμήν του Οκταβιανού Αύγουστου αλλά και της τελετουργικής θυσίας του “Οκτωβρίου ίππου” για να προκόψουν τα σπαρτά.

Με το μήνα Πυανεψιώνα αντίστοιχόν του στην αρχαία Ελλάδα, μήνα που πήρε το όνομά του από τις πυάνους (κουκιά) και το ρήμα έψειν (έψω=ψήνω, βράζω) και τους Αθηναίους να βράζουν κουκιά μαζί με άλλα όσπρια την έβδομη μέρα του μήνα, για να τα προσφέρουν σε κοινή συνεστίαση ευχόμενοι καλή σπορά. Και να περιφέρουν την Ειρεσειώνη, ένα κλαδί ελιάς στολισμένο με μαλλί γεμάτο από καρπούς, τραγουδώντας: «Η Ειρεσειώνη σύκα φέρνει και παχιά ψωμιά και στα βάζα μέλι και λάδι και κρασί δυνατό...» (Πλούταρχος).

Με γλαφυρές λαϊκές ονομασίες για το μήνα – Βροχάρης, Σπορτιάτης, Παχνιστής, Αη-Δημητριάτης- που αντανακλούν τις γεωργικές ασχολίες αλλά και τη σημαντικότερη γιορτή του.

Με δεκάδες παροιμίες – απόσταγμα πείρας και γνώσης:
- Οκτώβρη και δεν έσπειρες λίγο ψωμί θα πάρεις
- Τα σταφύλια τρυγημένα και τα σκόρδα φυτεμένα
- Τ’ Αη - Δημητράκη μικρό καλοκαιράκι
- Τρίτη μην αρχινάς σπορά γιατί κακαποδίδει
- Τ’ οχτωβριανό το λάδι άλλος μήνας δεν το κάνει

Με το μικρό καλοκαιράκι, το αποκαλούμενο από το λαό και   “γαϊδουροκαλόκαιρο” – πόσο πιο κομψή η γαλλική ονομασία été indien - να μας καλοπιάνει με μια τελευταία ψευδαίσθηση καλοκαιριού. Με τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου να αποτελεί ορόσημο για την αρχή του χειμώνα -“Έρχεται ο Άγιος Δημήτριος καβάλα στο άσπρο άλογο” λέει μια σερβική παροιμία, οι Ρώσοι λένε “Τη μέρα του Αγίου Δημητρίου ο χειμώνας σκαρφαλώνει στο φράχτη” ενώ οι Βούλγαροι λένε πως την ημέρα αυτή “Ο μπάρμπα-Δημήτρης τινάζει τα άσπρα γένια του και από αυτά πέφτει το πρώτο χιόνι”. Αλλά και για την επιστροφή των κτηνοτρόφων, των ξυλοκόπων, των καρβουνιάρηδων και των ξενιτεμένων - πάνω στην ώρα για το άνοιγμα των βαρελιών και τη δοκιμή του καινούριου κρασιού, με τα ρακοκάζανα να περιμένουν τη σειρά τους.

Και βέβαια με το εμβληματικό “ΟΧΙ” να μας θυμίζει πόσο πιο τολμηροί, ανεξάρτητοι και γενναίοι υπήρξαμε κάποτε.

Αυτό είναι, συνοπτικά, το curriculum vitae του δέκατου μήνα του χρόνου.