Τετάρτη 6 Ιανουαρίου 2010

Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός - Μοναστηράκι Δράμας ...

… Τελειώνουν σήμερα οι γιορτινές μέρες, αν και με τους ρυθμούς που ζούμε πια για τους περισσότερους έχουν ήδη τελειώσει την επομένη της Πρωτοχρονιάς κι έχουμε επιστρέψει θέλοντας και μη στην καθημερινότητα.

         Για να ξεφύγουμε λίγο, έστω και νοερά, θα πεταχτούμε μέχρι το Μοναστηράκι της Δράμας για να δούμε τους φοβερούς Αράπηδες.




Θέλοντας να διώξουν τα κακά πνεύματα, οι κάτοικοι του χωριού αναπαριστούν την ημέρα των Θεοφανείων το έθιμο των Αράπηδων.
Σκοπός η εξασφάλιση της καλοχρονιάς, η καλή υγεία και η πλούσια γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Μαύρες κάπες, δέρματα ζώων, μάσκες, κουδούνια, εκκωφαντικός θόρυβος, στάχτη και σταχτώματα, χοροί και αγερμοί, αναπαράσταση οργώματος και σποράς, πλούσιο φαγοπότι και ευχές επιδιώκουν να ξαναφέρουν την καρποφορία της φύσης.





Στο Μοναστηράκι της Δράμας πρωταγωνιστεί μια ομάδα μεταμφιεσμένων, η Τσέτα, που αποτελείται από τους Αράπηδες, τις Γκιλίγκες, τους Παππούδες και τους Τσολιάδες.

Οι Αράπηδες



Το κύριο ένδυμα των Αράπηδων είναι οι μαύρες φλοκωτές κάπες. Γύρω από τη μέση έχουν τρία μεγάλα κουδούνια, ο ήχος των οποίων διώχνει το κακό. Στο κεφάλι φορούν μαύρες προσωπίδες από γιδοπροβιές. Στα χέρια κρατούν ξύλινο σπαθί και ένα σακουλάκι με στάχτη από τη φωτιά του Δωδεκαημέρου. Με αυτό χτυπούν όσους συναντούν για το καλό.
Με το σώμα σκυφτό και με πλάγιες κινήσεις στηριζόμενοι στο μπαστούνι τους, κινούνται αυτοσχεδιαστικά και δημιουργούν δυνατό ήχο με τα κουδούνια τους, διώχνοντας έτσι καλικάντζαρους και  κακοτυχία.

Οι Γκιλίγκες (οι Νύφες)




Οι όμορφες Γκιλίγκες με τις παραδοσιακές φορεσιές, είναι στην πραγματικότητα μεταμφιεσμένοι άντρες. Φορούν την άσπρη βράκα, ένα μακρύ άσπρο πουκάμισο που φτάνει μέχρι το γόνατο με πολύχρωμα κεντίδια, την αντερία, το ξεμανίκωτο πανωφόρι από μαύρη τσόχα κεντημένο στις άκρες με γαϊτάνι, την υφαντή μάλλινη ποδιά -δεμένη στη μέση με χειροποίητη πόρπη- και ζώνη κεντημένη με μικρές χάντρες. Στο κεφάλι μαντήλα διακοσμημένη με λουλούδια και χρυσές ή ασημένιες πούλιες στις άκρες, ενώ στο χέρι κρατούν άλλη μια μαντήλα.
Ο κύριος ρόλος τους είναι να εξασφαλίσουν την ομαλή τέλεση του χορού.

Οι Παππούδες

         
         

Νέοι άνδρες του χωριού που κρατούν γκλίτσα και φορούν παραδοσιακές, γιορτινές, αγροτικές ενδυμασίες που αποτελούνται από μαύρη βράκα, άσπρο πουκάμισο, μαύρο υφασμάτινο ζωνάρι στη μέση, μαύρο γιλέκο, μαύρο κοντό σακάκι και μαύρη τραγιάσκα στο κεφάλι.

Οι Τσολιάδες



Είναι ντυμένοι με τη φουστανέλα, έχουν στην πλάτη ριγμένες τις τσέβρες και στο κεφάλι μαύρη μαντίλα με κρόσσια, η οποία συμβολίζει το πένθος για το υπόδουλο στους Οθωμανούς έθνος.

Γύρω στις τρεις το μεσημέρι, οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώνονται στην κεντρική πλατεία και περιμένουν τον ερχομό της Τσέτας και των οργανοπαιχτών.
Ο ήχος των κουδουνιών προαναγγέλλει τον ερχομό των Αράπηδων που, από διαφορετικές πλευρές, εισβάλλουν θεαματικά στην πλατεία καταλαμβάνοντάς την και χτυπώντας τα ξύλινα σπαθιά τους.





Ακολουθούν οι Τσολιάδες χορεύοντας με τους ήχους της λύρας και του νταϊρέ.





Οι Τσολιάδες χορεύουν, ενώ οι Αράπηδες περιφέρονται στην πλατεία εμποδίζοντας οποιονδήποτε πιθανό 'εισβολέα' στο χώρο του δρώμενου. Αλλά και οι κάτοικοι του χωριού δεν αργούν να μπουν στο χορό.





Από εκείνη την ώρα και μέχρι αργά το βράδυ ο χορός συνεχίζεται αδιάκοπα και ο κύκλος όλο και ανοίγει συμπεριλαμβάνοντας ντόπιους και ξένους.





Χρόνια πολλά και καλή φώτιση σε όλους μας.


Λαογραφικές πληροφορίες από το διαδίκτυο και φωτογραφίες δικές μας.





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου