Δεκέμβριος …

 

Με όνομα που προέρχεται από τη λατινική λέξη decem = δέκα, ο δέκατος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου ήταν ο μήνας κατά τον οποίο εορταζόταν, με μεγαλοπρέπεια και σε ατμόσφαιρα μεγάλης ευθυμίας, τα Saturnalia. Δίκες, μαθήματα και πόλεμοι σταματούσαν, κρατούμενοι αμνηστεύονταν, δούλοι απελευθερώνονταν και τα τυχερά παιγνίδια βρισκόταν στην ημερησία διάταξη – όλα αυτά προς τιμήν του Κρόνου, βεβαίως βεβαίως. Και με τα Βρουμάλια, τα γενέθλια του Ήλιου-Μίθρα να σημαδεύουν από τότε την 25η Δεκεμβρίου.

Με τους Αθηναίους να μαζεύονται στα σπίτια τους λόγω ψύχους αφήνοντας για λίγο υπαίθριες γιορτές, συνελεύσεις και συζητήσεις.

 

Με το Βυζάντιο να γιορτάζει για 17 ολόκληρες μέρες τα Βρουμάλια, μέχρι να καταργηθούν επίσημα το 743 μ. Χ.

Με γλαφυρές λαϊκές ονομασίες για το μήνα, που αντανακλούν κυρίως τις γιορτές των Αγίων αλλά και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν: Αη-Νικολιάτης, κυρ-Λευτέρης, Χριστουγεννιάτης, Χιονιάς, Άσπρος ή Ασπρομηνάς.

 

Με τα Νικολοβάρβαρα να σηματοδοτούν την έναρξη του άγριου χειμώνα και να συνδέονται με δριμύ ψύχος και χιόνια– “Η Βαρβάρα βαρβαρώνει, ο Αη-Σάββας σαβανώνει κι ο Αη-Νικόλας παραχώνει”.

Με τη μέρα να παίρνει ανάσα της Αγίας Άννας, να μεγαλώνει ένα σπυρί του Αη-Σπυρίδωνα και μια ώρα τα Χριστούγεννα.

Με δεκάδες παροιμίες – απόσταγμα πείρας και γνώσης:
- Το τραγούδι με τον τρύγο, το Δεκέμβρη παραμύθι
- Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού
- Να 'ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα 
  και τα Λαμπρά βρεχούμενα, αμπάρια γιομισμένα
- Αγια-Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας απεκρίθη:
  Μαζέψτε ξύλα κι άχυρα και σύρτε και στο μύλο,
  γιατί Αι - Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος

Με δεκάδες γιορτές να ακολουθούν η μία την άλλη χωρίς ανάσα –Βαρβάρα, Σάββας και Νικόλας, Άννα, Σπύρος και Λευτέρης, Αναστασία- για να φτάσουμε στην κορυφαία γιορτή της Γέννησης του Χριστού.

Με τα καλικαντζαράκια να τρυπώνουν από τις καμινάδες για να κάνουν σκανταλιές, να πριονίζουν αδιάκοπα τον κορμό που στηρίζει το γη και να δημιουργούν ένα παραμυθένιο παράλληλο σύμπαν στο οποίο αναζωογονητικά βουτάμε κάθε Δωδεκάημερο.

Και με τις νοικοκυρές να ανασκουμπώνονται για να προλάβουν τις γαστρονομικές απαιτήσεις των ημερών – παραδοσιακές και μοντέρνες. Σπάργανα του Χριστού, μελομακάρονα και κουραμπιέδες, χριστόψωμα και δίπλες, τρουφάκια και πανετόνε, βασιλόπιτες πολίτικες αλλά και βιεννέζικες, γαλακτομπούρεκα, κανταΐφια αλλά και χιονισμένες black forest, χοιρινό πρασοσέλινο, κοτόπιτες και γεμιστές γαλοπούλες …

Αυτό είναι, συνοπτικά, το curriculum vitae του δωδέκατου μήνα του χρόνου.