Via Crucis …

… Από τις λίγες φορές φέτος που το Πάσχα ορθοδόξων και Καθολικών συμπίπτουν ημερολογιακά. Ευκαιρία για ένα ταξίδι στη γείτονα για μας τους αταξίδευτους. Ένα ταξίδι γνωριμίας με έθιμα, τόπους και φυσικά γεύσεις.

Νά ’μαστε στην Ιταλία λοιπόν. Όχι στη Ρώμη, ούτε στη Βενετία ή τη Φλωρεντία. Πρωτάρηδες στη θάλασσα, πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος για το νότο.Τον ιταλικό νότο διαλέξαμε, το φτωχούλη και λίγο περιφρονημένο νότο και μια πόλη που όμοιά της δεν υπάρχει πουθενά. 

Τη Ματέρα.

Χτισμένη πάνω από ένα βαθύ φαράγγι που χωρίζει στα δύο την περιοχή, είναι το μοναδικό μέρος στη γη οι κάτοικοι του οποίου μπορούν να καυχηθούν ότι ζουν στα ίδια σπίτια με τους προγόνους τους για 9.000 χρόνια.  

Παρόλα αυτά, αποτελούσε για δεκαετίες τη ντροπή της Ιταλίας με τις τρωγλοδυτικές κατοικίες της, σκαλισμένες στο ντόπιο μαλακό βράχο που λέγεται tufa. Άνθρωποι φτωχοί ζούσαν σε άθλιες συνθήκες στοιβαγμένοι σε δωμάτια-σπηλιές, μαζί με τα ζώα τους. 

Ο συγγραφέας Carlo Levi, εξόριστος στην περιοχή, περιέγραψε συγκλονιστικά τις συνθήκες διαβίωσης των ‘αθλίων’ στο βιβλίο του Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι και ζωγράφισε πίνακες που τις  αποτυπώνουν ολοζώντανα.

 

Σήμερα η Ματέρα αλλάζει μέρα με τη μέρα προς το καλύτερο. Το τρωγλοδυτικό κομμάτι της, τα περίφημα sassi, έχει χαρακτηριστεί από την Unesco μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς, τα σπίτια συντηρούνται και κατοικούνται ξανά, ξενοδοχεία και εστιατόρια εντάσσονται αρμονικά και προσφέρουν στους επισκέπτες μια πραγματική εμπειρία ζωής.

Μέρα πένθιμη η Μ. Παρασκευή, προσφέρεται για μια βόλτα στην πόλη αυτή. Εδώ εξάλλου γύρισε ο Μέλ Γκίμπσον τα Πάθη του Χριστού, εκμεταλλευόμενος το μοναδικό σκηνικό που προσφέρει η περιοχή και την εκπληκτική ομοιότητά της με την περιοχή της Ιερουσαλήμ.

Πρώτα όμως θα επισκεφθούμε το Craco. Ένα πραγματικό χωριό -φάντασμα, που ερήμωσε μετά από συνεχείς σεισμούς, κατολισθήσεις και την αναπόφευκτη μετανάστευση των κατοίκων του.
Σήμερα στέκεται στοιχειωμένο, έρημο στην κορυφή του λόφου, με δεκάδες κοράκια να φωλιάζουν στα σπίτια και να σπάνε την υποβλητική σιωπή. 

Πίσω στη Ματέρα για μια περιήγηση στα δαιδαλώδη στενά και τις δεκάδες εκκλησίες της: από τον επιβλητικό Καθεδρικό ναό …

… στην εκκλησία του Καθαρτηρίου με την ανατριχιαστική πρόσοψη γεμάτη κρανία και σκελετούς για να θυμίζουν το μάταιον του κόσμου τούτου …

… και στις σκαλισμένες στο βράχο εκκλησίες με τις κρύπτες και τις ξεθωριασμένες τοιχογραφίες τους. 

Και το βράδυ, άλλη μια μοναδική εμπειρία. Η συμμετοχή μας μαζί με τους ντόπιους, κομμάτι της πόλης κι εμείς έστω και για λίγο, στη Via Crucis. Μια πομπή η οποία περιλαμβάνει δεκατέσσερις στάσεις, η κάθε μία από τις οποίες αφηγείται κι ένα κομμάτι από την πορεία του Ιησού προς τη Σταύρωση.

Η πομπή ξεκινά με το σταυρό να προπορεύεται. Ακολουθούν ο επίσκοπος και οι ιερείς, μια μικρή μπάντα κι εκείνοι που μεταφέρουν το νεκρό σώμα του Ιησού.

 

Πίσω τους γυναίκες που κρατούν ένα μαυροντυμένο άγαλμα της Παναγίας και τραγουδούν με οδυνηρά γλυκές φωνές λυπητερούς σκοπούς.

Και πιο πίσω ο κόσμος. Κάθε λίγο η πομπή σταματά. Διαβάζεται ένα απόσπασμα από τα Ευαγγέλια, ακολουθεί κάθε φορά το Πάτερ ημών από εκατοντάδες στόματα και τρία Ave Maria τόσο λυπητερά που σου σφίγγουν την καρδιά.

Μέσα στον κόσμο κι εμείς. Ευτυχώς το άριστα στα Λατινικά έπιασε τόπο. Μετά τις 2 πρώτες στάσεις μπορώ κι εγώ να συμμετέχω απαγγέλλοντας σχεδόν αλάνθαστα: Pater noster qui es in cielis...

Ο χιτώνας του αγάλματος της Παναγίας -αλήθεια κάπως έτσι δεν θα ήταν, πιο χαρούμενη μονάχα, η πομπή των Παναθηναίων με το άγαλμα της Αθηνάς;- ανεμίζει στο βραδινό αεράκι … 

… εκείνο το ανοιξιάτικο αεράκι του επιταφίου για το οποίο μιλά ο Μάνος Χατζιδάκις στην οδό Ονείρων του…

… Είναι ο δρόμος που κατοικούμε, μικρός, ασήμαντος, λυπημένος, τυραννικός μα κι απέραντα ευγενικός. Έχει πολύ χώμα, πολλά παιδιά, πολλές μητέρες, πολλές ελπίδες και πολλή σιωπή. Κι όλα σκεπασμένα από έναν τρυφερό κι αβάσταχτο ουρανό.

… Ίσαμε τη στιγμή που η αναπνοή τους θα ενωθεί με τ’ ανοιξιάτικο αεράκι του επιταφίου και θα χαθεί.

.